غزنه مهد تمدن
( موقعیت جغرافیای ولایت غزنی )
ولایت غزنی درگوشه جنوب شرقی افغانستان كه درجنوب غرب كابل واقع شده شمال آنرا ولایا ت لوگر ، میدان وردگ و بامیان در شرق آن پكتیا در جنوب پكتیكا كه سابق جز ولایت غزنی بشمار میرفت و در غرب آن ولایات ارزگان و زابل موقعیت دارد احاطه كرده است . غزنی در بین یك سلسله كهساران قرار داشته كه در بطن آن مد نیت های اسلامی و قبل از اسلام نهفته است.
ولایت غزنی تخمین بین 67و 68 درجه 30و42 دقیقه 27و36 ثانیه طول البلد شرقی 32و 34 درجه 19 و44 دقیقه 14و55 ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده مركز آن هم بنام شهرغزنی یادمیشود1 در هر حال این شهر از نظرهوا شهری سرد ، اما بسیار زیبا وخرم بوده هم اكنون جز بلاد افغانستان است واز شهرهای مركزی آن بشمار میرود . كه سرا شیبی ارتفاعات سفید كوه كه سوی جنوب امتداد می یابد قرار دارد و غزنی یكی از شهرهای كهن و تاریخی بوده شهر كهنه و تاریخی غزنی در موضع بلند موقعیت داشته و به بالاحصار متینی احاطه شده است درقسمت شمالی شهر در بلند ترین حصه آن تپه بالاحصار غزنی قرار گرفته كه قلعه جنگی مستحكمی میباشد.
كه دربطن این سرزمین مد نیت های اسلامی وقبل ازاسلام نهفته است.
گر چه خلق دهر نام شهر ما غزنی نهاد
عارفان پاك طینت مدینه ثانی نهاد
وقتیكه پایتخت شا هنشا هی قوی و غنی بود و از كثرت اعلاء علماء وفضلاء كه دراینجاه مدفون شده اند آنرا مدینه ثا نیه میگفتند[1]
غزنین تخت گاه سلاطین سبكتگین بوده و عظمتش را بغایتی نوشته اند كه 12 هزارمسجد و مدرسه داشته و صاحب تاریخ مبارك شا هی از كتاب عجایب العا لم بیان میسازد.
كه غزنین در زمان سلطان محمود كبیر چنان آبادان بوده كه هر روز هزار خروار گنجشك صیادان به شهر می آورد ند و غزنین آب و هوای نیك دارد . و ادویه مفید درجبالش بسیار یافت می شود و كژدم و دیگر موذ بات در آنجا كمتر باشد و در واقعات بابری آمده كه در زمان باستان غزنین و قندهار را زابلستان میگفته اند و متشهد بر این قول فرخی[2] است
شه زابلستان محمود غازی
سرگرد نشان هفت كشوربه
نیزه كرگردن رابركند شاخ
به زوبین بشکند سیمرغ راپر
[1] - سراج تواریخ طبع 1331 کابل صفحه
[2] - تذکره هفت اقلیم محمد امین رازی جلد اول ص333